قسمت پانزدهم: پل های تاریخی زاینده رود (قسمت اول)
پل الله ورديخان یا پل سى و سه چشمه
یکی از پل های زيبا و جالبی که در دوران صفويه بر روی زاينده رود احداث شد سی و سه پل است اين پل در گذشته پل جلفا ناميده می شد (زيرا از اين طريق به جلفا که تازه احداث شده بود می رسيدند) به الله ورديخان نيز معروف است زيرا سردار مشهور شاه عباس اول که به ساختن اين پل مأمور گرديد به اين نام ناميده می شود. اين پل كه در نوع خود شاهكارى بی نظير از آثار دوره سلطنت شاه عباس اول است، به هزينه و نظارت سردار معروف او الله وردیخان بنا شده است. اين پل در حدود 300 متر طول و 14 متر عرض دارد و طويل ترين پل زاينده رود است كه در سال 1005 هجرى ساخته شده است. در دوره صفويه، مراسم جشن آبريزان يا آبپاشان ارامنه در كنار اين پل صورت ميگرفت. ارامنه جلفا، مراسم (خاج شويان) را نيز در محدوده همين پل برگزار ميكردهاند. پل مزبور يكي از شاهكارهاي معماري و پل سازي ايران و جهان محسوب ميشود.
اين پل در سال (1011 ه.ق) باهتمام الله ورديخان سپهسالار شاه عباس و بنا به فرموده شاه مزبور شروع به ساختمان گرديد و به طورى كه در عالم آراى عباسى نوشته شده داراى چهل چشمه (دهانه) بوده كه از هر چشمه آب خارج میگرديده، پلى بسيار عريض و طويل و مرتفع، شالوده آن با سنگ و آهك ريخته شده و با آجر و گچ بالا رفته است. اين پل را بنامهاى: پل شاه عباسى - پل الله ورديخان - پل جلفا - پل چهل چشمه - پل سى و سه چشمه خوانده اند.
در كتاب زندگانى شاه عباس اول راجع به جشن نوروز كه شاه در سال 1018 هجرى در روى پل سى و سه پل برگزار كرده چنين نوشته است: جشن نوروز غالباً از سه تا هفت شبانه روز دوام می يافت. گذشته از باغ نقش جهان، پل الله وردیخان را نيز آئين می بستند و چراغان میكردند. و گاه به فرمان شاه عباس بر سر پل مراسم گلريزان صورت میگرفت، و گلهاى فراوان در راه شاه و همراهان او ريخته میشد. از آن جمله در سال 1018 با آنكه جشن فروردين مصادف با ماه محرم بود، به فرمان شاه هفت شبانه روز جشن نوروزى گرفتند و بر سر پل گلريزان كردند و چون مردم اصفهان در چراغان و آئين بندى هنر نمائى بسيار كرده بودند، شاه مبلغ پانصد تومان از ماليات آن سال را به ايشان بخشيد.
پرسی سایکس، سیوسهپل را یکی از پلهای درجه اول جهان خواند، شاردن آن را شاهکار معماری و شگفت آفرین و دن گارسیا آن را از بهترین آثار معماری ایران خواند و به قول لرد کرزن:انسان هیچ انتظار ندارد برای دیدن آنچه که روی هم رفته میتوان آن را باشکوه ترین پل دنیا نامید، ناچار از مسافرت به ایران باشد. دن گارسیا در این باره مینویسد: این پل نیز از بناهای الله وردیخان است و با اینکه دشمنان و حاسدانش میگویند این بنا با پول ساخته شده است، نمیتوانند انکار کنند که بانی شخص اوست. اما باور عموم مردم که حقیقت نیز همان است، این است که الله وردیخان پل را به خرج خود ساخته است.