تب خونریزی دهنده ی ابولا

(بیماری ویروسی ابولا (بهانگلیسی( Ebola virus disease) یاتب هموراژیک ابولابهانگلیسی

(Ebola hemorrhagic fever) نوعی بیماری انسانی است که ازویروس ابولاناشی می‌شود. نام ویروس این بیماری از یکی از رودخانه‌های کشورزئیر، که امروزه جمهوری دموکراتیک کنگو نام دارد، گرفته شده استاین بیماری برای اولین بار در کشور کنگو دیده شد. نشانه‌های این بیماری معمولاً دو روز تا سه هفته بعد از تماس با ویروس و به صورتتب،گلودرد،دردهای ماهیچه‌ایوسردردظاهر می‌شوند. معمولاً حالتتهوع،استفراغواسهالو همچنین کاهش عملکردکبدوکلیه‌هابه دنبال این موارد می‌آیند. در این زمان، مبتلایان دچارخونریزیمی‌شوند.

نخستین مورد ابتلا

در سال ۱۹۷۶ محفظه‌ای آبی‌رنگ حاوی نمونه‌های خون یکراهبهبلژیکی با نامه‌ای از یک پزشک درکینشاسابه شهرآنتورپبلژیکفرستاده شد. پژوهشگران در بلژیک در بررسی این نمونه‌های خون با ویروسی با ساختار کرم‌مانند روبه‌رو شدند که تا آن زمان مشابهی نداشت. پس از آن، با سفر به قلب منطقه‌ای که این ویروس در آنجا شایع شده بود در یافتند که خون، استفراغ و اسهال بیماران، اصلی‌ترین منشاء انتقال ویروس است و روش‌هایی همچون محدود کردن بیماران و شناسایی افرادی که با آنها در تماس بودند برای جلوگیری از گسترش بیماری تعریف شدند.

عامل این بیماری و راه تشخیص آن

این ویروس از طریق تماس باخونیامایعات بدنحیوان آلوده منتقل می‌شودکه معمولاً شامل میمون‌ها و یاخفاش‌های میوه‌خوارهستند. انتقال بیماری از طریق هوا هنوز در محیط طبیعی به ثبت نرسیده است.دانشمندان بر این باورند که خفاش‌های میوه‌خوار بدون این که مبتلا به این بیماری شوند، می‌توانند ویروس آن را با خود حمل کنند و انتقال دهند. بازماندگان مذکر تقریباً تا دو ماه این بیماری را از طریقمایع منیانتقال می‌دهند. برای تشخیص این بیماری، معمولاً ابتدا بیماری‌های دیگر با نشانه‌های مشابه، همچونمالاریا،وباو دیگر انواعتب‌های هموراژیک ویروسیاز دایرهٔ تشخیص مستثنی و حذف می‌شوند. پزشکان برای تأیید تشخیص بیماری نمونه‌های خونی را برای یافتنپادتن های RNAویروس و یا خودِ آن آزمایش می‌کنند.

پیشگیری

پیشگیری از این بیماری با کاهش گسترش آن از طریق میمون‌ها و خوک‌های آلوده به انسان صورت می‌گیرد. این کار را می‌توان با بررسی و معاینهٔ حیوانات برای یافتن موارد آلودگی انجام داد و در صورت شناسایی آنها را کُشت و جسدشان را نابود کرد. پختن گوشت به اندازهٔ مناسب و پوشیدن لباس‌های محافظتی هنگام تماس با گوشت نیز می‌تواند کمک‌کننده باشد و همچنین هنگام حضور در اطراف شخص مبتلا به این بیماری می‌توان لباس‌های محافظتی پوشید و بعددست‌هارا شست. نمونهٔ مایعات و بافت‌های بدن افراد مبتلا به این بیماری بایستی با احتیاط ویژه حمل شود.

نشانه‌ها

گسترش ابولا از ۱۹۷۹ تا ۲۰۰۸ در آفریقا

علائم این بیماری شامل تب، اسهال شدید و استفراغ می‌باشد. بیمار ممکن است دچار خونریزی شود.

اولین و مهمترین علامت ابولا، همان تب بالای ۳۸٫۶ درجه می‌باشدکه‌متعاقب آن، فرد مبتلا به «سردرد شدید»، «دردهای عضلانی»، «ضعف شدید»، «اسهال»، «تهوع»، «درد شکم بخصوص در ناحیه معده»، «بی اشتهایی» می‌شود و در موارد شدید و پیشرفتهٔ آن، مبتلا به خونریزی گوارشی و پوستی نیز می‌گردد.

درمان، بهبودی و همه‌گیرشناسی

هیچ درمان خاصی برای این بیماری وجود ندارد؛ می‌توان برای کمک به افراد مبتلا به آن ازآب‌درمانی خوراکی ( نوشاندن آب‌های محتوی قند و نمک) یامایعات وریدیاستفاده کرداین بیمارینرخ مرگ و میربالایی دارد: اغلب باعث مرگ بین ۵۰ تا ۹۰ درصد مبتلایان می‌شوداز ۴ گونه ویروسی ابولا یک گونه تنها به یک ابتلای بدون علامت منجر می‌شود و به مرگ نیز منتهی نخواهد شدبیماری ویروسی ابولا اولین بار درسودانوجمهوری دموکراتیک کنگوشناسایی شد. این بیماری معمولاً در مناطق گرمسیریکشورهای جنوب صحرای آفریقاشیوع پیدا می‌کنداز سال ۱۹۷۶ (که اولین مورد این بیماری شناسایی گردید)، تا سال ۲۰۱۳ کمتر از ۱۰۰۰ نفر در سال مبتلا شده‌اندبزرگ‌ترین مورد شیوع این بیماری تاکنون مربوط به شیوع آن در غرب آفریقا در سال ۲۰۱۴ است که تاکنون ادامه داشته و مردم کشورهایگینه،سیرالئون،لیبریاو احتمالاًنیجریهبه این بیماری مبتلا شده‌اندتا ماه آگوست سال ۲۰۱۴ بیش از ۱۶۰۰ مورد ابتلا به این بیماری شناسایی شده استتلاش‌ها برای تهیه کردنواکسناین بیماری ادامه دارد، اگرچه تاکنون هیچ واکسنی برای آن تهیه نشده است

درمان

هیچ درمانی تا کنون (۲۰۱۵) برای بیماری ویروسی ابولا وجود ندارد. مراقبت‌های این بیماری شامل حفظ وضعیت طبیعی بدن، جلوگیری و تامین مایعات بدن، مقابله با کم آبی، مصرف داروهای ضد انعقاد خون در اوایل عفونت و جلوگیری از خونریزی،کلینیک درد، استفاده ازآنتی بیوتیکوداروی ضد قارچو کنترل سطح اکسیژن بدن و درمان عفونت‌های ثانویه.

زدمپ، به همراهتی‌کی‌ام-ابولایکی از دو داروی در حال بررسی، برای مقابله باویروس ابولااز سویسازمان غذا و داروی آمریکامی‌باشد. در عین حال، این دارو هنوز مراحل آزمایش انسانی را نگذرانده است.

مدیریت بیماری و پشتیبانی استاندارد

در حال حاضر درمان خاصی برای ابولا تایید نشده است. مراقبت‌های اولیه با درمان علائم بیماری و درمان آبرسانی بقا را بهبود می‌بخشد. آبرسانی از طریق دهان یا مسیر درون وریدی ممکن است. این اقدامات ممکن است شامل مدیریت درد، تهوع، تب و اضطراب باشد. محصولات خون مانند سلول‌های قرمز خون بسته بندی شده، پلاکت یا پلاسمای منجمد تازه نیز ممکن است مورد استفاده قرار گیرند. سعی شده است که دیگر تنظیم کننده‌های انعقاد شامل هپارین باشند؛ در تلاش برای جلوگیری از انتشار انعقاد درون عروقی و فاکتورهای انعقادی برای کاهش خونریزی. داروهای آنتی مالاریا و آنتی بیوتیک اغلب قبل از تشخیص قطعی استفاده می‌شوند هرچند هیچ مدرکی وجود ندارد که نشان دهد این داروها به درمان کمک می‌کنندتعدادی از درمان‌های تجربی درحال مطالعه استاگر مراقبت از بیمار در بیمارستان امکان‌پذیر نیست، سازمان بهداشت جهانی دارای دستورالعمل‌هایی برای مراقبت در خانه است که نسبتاً موفق بوده است. در این مواقع استفاده از حولهٔ خیس شده در محلول ضدعفونی کننده و اعمال کردن محلول ضدعفونی کننده روی لکه‌ها هنگام رفت‌وآمد مردم یا بدن‌های آلوده توصیه می‌شود. همچنین شستن دست‌ها با محلول ضدعفونی کننده و پوشاندن دهان و بینی با پارچه توصیه می‌شود.

مراقبت‌های ویژه

مراقبت‌های ویژه اغلب در کشورهای توسعه یافته استفاده می‌شود. این ممکن است شامل کنترل حجم خون و کنترل تعادل الکترولیت (نمک) و همچنین درمان هرگونه عفونت‌های باکتریای که ممکن است توسعه یابند؛ باشد. دیالیز ممکن است برای نارسایی کلیه نیاز باشد و اکسیژن رسانی خارج غشاء و فرایندهای خارج غشایی ممکن است برای اختلال در عملکرد ریه استفاده شود.

بیماری مشترک هاری-مقاله جامع

هاریبیماری ویروسی است که موجب التهاب مغزی حاد می‌شودویروسیاز خانوادهرابدو ویریدهاین بیماری را ایجاد می‌کند. این ویروس در تمام حیواناتخون‌گرماز جملهانسانمی‌تواند ایجاد بیماری کند. ویروس ازبزاقحیوان مبتلا به هاری و محل گازگرفتگی وارد بدن شده درماهیچه‌هابه سمتاعصابانتهایی می‌رود و شروع به تکثیر می‌نماید.

مرگ در صورت ابتلاء به هاری تقریباً قطعی است و در طول تاریخ تنها ۶ انسان از هاری جان سالم به‌در برده‌اند. نجات یک دختر ۱۵ ساله از هاری درویسکانسین،ایالات متحده آمریکادر سال ۲۰۰۴ اولین مورد گزارش شده از غلبهدستگاه ایمنیانسان بر این بیماری بدون استفاده از درمان‌های خاص ضدهاری بود

رئیس سازمان جهانی بهداشت حیوانات می‌گوید: «تا ۷۰ هزار کودک هستند که هر سال به طور دردناکی می‌میرند و رسانه‌ها آن را پوشش نمی‌دهند اما وقتی بیماریمرس۲۰۰آدم پیر را می‌کشد به آن توجه می‌شود

در گزارشی که «اتحاد جهانی علیه هاری» در سال ۲۰۱۵ منتشر کرده نشان می‌دهد سالانه حدود ۵۹،۰۰۰ نفر در جهان با ابتلاء به این بیماری عفونی در اثر گازگرفتگی سگ جان خود را از دست می‌دهند.

شیوع

در سال ۲۰۱۰ حدود ۲۶ هزار نفر بر اثر این بیماری جان باختند. درحالیکه در سال ۱۹۹۰ این رقم بیش از دو برابر یعنی ۵۵ هزار نفر (۳۱ هزار نفر درآسیاو ۲۴ هزار نفر درآفریقابوددر سال ۲۰۱۵ اعلام شد که بیش از ۵۹ هزار نفر در اثر این بیماری کشته شده‌اند

بیشتر کشورهای توسعه‌یافته جهان، بیماری هاری را در میان سگ‌ها ریشه‌کن کرده‌اند. اما این بیماری هنوز در کشورهای در حال توسعه در میان سگ‌های خانگی وجود دارد. گزارش «اتحاد جهانی علیه هاری» می‌گوید روزانه حدود ۱۶۰ نفر در اثر این بیماری جان می‌دهند که اکثریت قریب به اتفاق این موارد در آسیا (۶۰ درصد) و آفریقا (۳۶ درصد) رخ می‌دهد. هند به تنهایی ۳۵ درصد از مرگ و میر ناشی از هاری را به خود اختصاص داده که بیشتر از هر کشور دیگری است

در کل دنیا بیش از ۹۹ درصد موارد هاری در انسان از طریق سگ منتقل می‌شود اما در قاره آمریکا اکثر موارد هاری در انسان‌ها از طریقخفاش‌هامنتقل می‌شوند و انتقال از طریق سگ فقط کمتر از ۵ درصد کل موارد هاری را شامل می‌شود. بیماری هاری در حدود ۱۵۰ کشور دنیا وجود دارد. در بیشتر نقاط اروپا و استرالیا ویروس هاری فقط در خفاش‌ها وجود دارد. در برخی جزایر هم این ویروس اصلاً وجود ندارد.

حدود ۴۰ درصد جان‌باختگان هاری زیر سن پانزده سالگی دچار گازگرفتگی می‌شوند. مبتلایان اغلب کودکانی هستند که شاید بدون ترس یا آگاهی به طرف سگ‌های آلوده رفته باشند. از آنجا که بسیاری از کودکان پس از گاز گرفته شدن قادر به توضیح حادثه برای والدین نیستند، این نگرانی برای سازمان‌های بهداشتی وجود دارد که آمار واقعی مرگ بسیار بالاتر از آمار رسمی باشد

شیوع در ایران

در گزارش «اتحاد جهانی علیه هاری» که در سال ۲۰۱۵ منتشر شد مرگ و میر سالانهٔ ناشی از هاری در ایران بین ۲۰ تا ۹۰ نفر اعلام شد. در این گزارش سرانه ابتلاء به هاری در یکصدهزار نفر جمعیت در ایران بین ۰٬۰۳۸ تا ۰٬۱۹ عنوان شده است. همچنین آمار و ارقام ارائه‌شده از سوی مقام‌های بهداشتی ایران نشان می‌دهد تعداد ابتلاء و مرگ و میر ناشی از هاری انگشت‌شمار است و به گفته آن‌ها این بیماری در ایران تقریباً ریشه‌کن شده است. به گفته رئیس مرکز مدیریت بیماری‌های واگیر وزارت بهداشت، سالانه میلیاردها ریال صرف پیشگیری از بیماری هاری در ایران می‌شود و «کمتر بیماری واگیر در کشور وجود دارد که به اندازه این بیماری برای آن هزینه شود

در سوئیس

بیشتر موارد ابتلا به هاری در کشورسوئیسمربوط به گازگرفتگی توسط روباه بود. اما دانشمندان با کار گذاشتن ویروس ضدهاری در سر مرغ‌های مرده و رها کردن آن‌ها در کوه‌های آلپ و سپس خوردن آن مرغ‌ها توسط روباه‌ها این بیماری را ریشه‌کن کردند.

عامل

عامل بیماری هاری نوعی ویروس RNA دار و نوروتروپ است، یعنی تمایل به سیستم عصبی دارد و وقتی به سیستم عصبی مرکزی حمله نماید تقریباً همیشه موجب مرگ میزبان می‌گردد.

ویروس هاری در حرارت ۵۰ درجه سانتی گراد در مدت ۱۵ دقیقه و در حرارت ۶۰ درجه در مدت ۳۵ ثانیه و در حرارت ۱۰۰ درجه سانتیگراد در مدت چند ثانیه از بین می‌رود؛ بنابراین برای ضدعفونی وسایل آلوده کافی است چند دقیقه آنها را جوشاند یا با فنل و الکل شستشو داد.

مخازن بیماری

کلیه حیوانات خونگرمپستاندارچه وحشی و چه اهلی به این بیماری حساس می‌باشند. البته در پرندگان ابتلاء به این بیماری فقط به‌طور مصنوعی در آزمایشگاه گزارش شده‌است.

پرندگان، ماهیها، خزندگان و دوزیستان مبتلا نخواهند شد. در بیشتر مواقع هاری در حیوانات وحشی و عمدتاً در اسکانک‌ها، راکون‌ها، خفاش، کایوت و روباه‌ها رایج است. همچنین در بین حیوانات اهلی، گاوهای شیرده در تعداد قابل ملاحظه‌ای مبتلا می‌شوند و با شیوع کمتر در اسب، بز، گوسفند، خوک و راسو تشخیص داده می‌شود.

همچنین در حیوانات خانگی بیشتر در گربه‌ها و سگ‌ها شایع است. اما در سال‌های اخیر، درمیان حیوانات خانگی، گربه‌ها بیشترین آلودگی را به این ویروس داشته‌اند و آن به این خاطر است که صاحبان گربه‌هایی که با محیط بیرون در ارتباط هستند آن‌ها را در برابر هاری واکسینه نمی‌کنند. با وحود آن که در جهان ۹۹ درصد موارد هاری از سگ‌ها منتقل می‌شوند اما در ایالات متحده آمریکا که سگ‌ها را در برابر هاری واکسینه می‌کنند این مقدار کمتر از ۵ درصد است و بیشتر موارد هاری در آمریکا از طریق خفاش‌ها است.

راه‌های سرایت بیماری

مهمترین راه انتقال هاری به انسان گاز گرفته شدن توسط حیوان هار است؛ بنابراین لمس و نوازش، ضربه زدن، لیس زدن پوست سالم، بوسیدن و یا هر روش دیگر، امکان انتقال هاری وجود نخواهد داشت. حتی اگر حیوانی شما را گاز گرفت، تنها در صورتی احتمال ابتلاء به هاری وجود دارد که حیوان حامل ویروس هاری باشد و ویروس به سیستم عصبی و بزاق حیوان وارد شده باشد؛ بنابراین هر گاز گرفتگی به معنی انتقال بیماری هاری نیست با این حال اقدامات درمانی و پیشگیرانه پس از گاز گرفته شدن ضروری است. (حیوان هار حداکثر ۱۰ روز زنده خواهد ماند)

پیشگیری

افرادی که به دلیل شغلی (مانند کارکنان آزمایشگاه تشخیص هاری، دامپزشکان، شکارچیان، مأمورین حفاظت محیط زیست، جنگلبانان، کارکنان کشتارگاه، کسانی که در نیروهای مسلح تعلیم و تربیت سگ را به عهده دارند، کسانی که برای مطالعه به غارها می‌روند و به طور کلی کسانی که به نحوی ممکن است مورد گازگرفتگی حیوانات ذکر شده قرار گیرند) با حیوانات در تماس هستند باید علیه بیماری هاری واکسینه شوند. برای پیشگیری از هاری در این افراد واکسن در چهار نوبت تزریق می‌گردد که در نوبت دوم، سوم و چهارم به ترتیب ۷ روز، ۲۸ روز و یک سال بعد از نوبت اول تزریق می‌گردد و این افراد هر ۳ سال باید یک نوبت واکسن به عنوان یادآوری دریافت نمایند. (البته بعد از اندازه‌گیری آنتی بادی در خون)

درمان

کسی که توسط حیوانی مشکوک به هاری گاز گرفته شود باید فوراً محل گارگرفتگی را با آب و صابون به مدت حداقل ۱۵ دقیقه شستشو دهد و سریعاً به یک مرکز مقابله با هاری مراجعه کند تا با واکسیناسیون هاریدرمان شود. شست و شوی زخم مربوط به گازگرفتگی حیوان و بخیه نکردن و باز بودن زخم بسیار مهم است و اساس پیشگیری و درمان هاری است. سپس می‌توان از مواد ضدعفونی کننده مثل بتادین برای زخم استفاده نمود چون ویروس هاری به نور و جریان هوا حساس است در نتیجه زخم نباید بخیه زده شود و حتی الامکان روی زخم باز باشد.

به صورت معمول واکسیناسیون تا ۶ روز پس از گازگرفتگی و قبل از بروز علائم بیماری هاری می‌تواند ۱۰۰ درصد بیماری را از بین ببرد. اما پس از بروز علائم، درمان، دیگر امکان‌پذیر نیست و بیمار —با وجود مراقبت‌های کامل— طی یک یا دو هفته جان خود را از دست خواهد داد

علایم اولیه هاری:

 عبارت‌اند از سرفه، خستگی، تب، سردرد، بدن درد، سوزش در محل گاز گرفتگی، کاهش اشتها، احساس تهوع، درد عضلانی، گلو درد. همچنین فرد مبتلا در طول این دوره ممکن است به صدا و نور بسیار حساس شود. پس از بروز این مراحل بهبودی فرد مبتلا تقریباً ناممکن است.

مرحله نهایی بیماری هاری، دوره حاد عصبی نام دارد. در طول این دوره، ویروس هاری سیستم عصبی مرکزی فرد را آلوده می‌کند. علایم نهایی هاری عبارت است از: اضطراب، رفتارهای خشونت آمیز، توهم و افسردگی، ترس از آب (ترس از آب به دلیل بیرون آمدن کف از دهان فرد بیمار)، مشکل در صحبت کردن و تکلم، ناتوانی در بلع، فلج شدن فک، حرکت غیر طبیعی عضله دیافراگم، دو بینی، ایست قلبی، مشکلات تنفسی، در نهایت مرگ بیمار تا حداکثر پس از دو هفته.

طبق اعلام انستیتو پاستور ایران اگر فردی دچار گازگرفتگی شود و یا پنجه حیوان ایجاد خراش در بدن وی نماید باید با مراکز پیشگیری و درمان هاری در سطح کشور مشاوره نموده و تحت درمان قرار گیرد واکسیناسیون علیه هاری در پنج نوبت انجام می‌شود که نوبت اول در روز حادثه یا روز مراجعه، نوبت دوم ۳ روز بعد، نوبت سوم ۷ روز بعد، نوبت چهارم ۱۴ روز بعد و نوبت پنجم ۳۰ روز بعد تزریق می‌گردد. سرم ضد هاری نیز در مواردی که مرکز پیشگیری و درمان هاری لازم بداند تزریق می‌گردد.

بهبودیافتگان

در طول تاریخ تنها ۶ انسان از هاری جان سالم به‌در برده‌اند. نجات یک دختر ۱۵ ساله از هاری درویسکانسین ،ایالات متحده آمریکادر سال ۲۰۰۴ اولین مورد گزارش شده از غلبهدستگاه ایمنیانسان بر این بیماری بدون استفاده از درمان‌های خاص ضدهاری بود.

در ۱۲ ژوئن ۲۰۱۱ پرشیز رونالدز (Precious Reynolds) دختر ۸ سالهٔ اهلشهرستان هومبولت، کالیفرنیاتوانست سومین مورد بهبودیافته در ایالات متحده باشد که بدون دریافت درمان‌های پزشکی به ویروس هاری مقاومت نشان دهد.

کشورهایی که هاری را ریشه‌کن کردند:

بسیاری از کشورها هاری را ریشه‌کن کردند یا در حال انجام این کار هستند. در زیر فهرست کشورهایی که در سال ۲۰۰۹ هیچ‌گونه مورد هاری نداشته‌اند آمده‌است:

- آفریقاکیپ ورد، لیبی، موریس، مراسم، سائوتومه و پرنسیپ، و سیشل

- آمریکابرمودا، سنت پیر و میکلون، آنتیگوا و باربودا، آروبا، باهاما، باربادوس، جزایر کیمن، دومینیکا، جزیره گوادلوپ، جامائیکا، مارتینیک، مونتسرات، آنتیل هلند، سنت کیتس (سنت کریستوفر) و نویس، سنت لوسیا، سنت مارتین، سنت وینسنت و گرنادین، ترکس و کایکوس، و جزایر ویرجین (بریتانیا و ایالات متحده)

- آسیا و خاورمیانههنگ کنگ، ژاپن، کویت، لبنان، مالزی، قطر، سنگاپور، امارات متحده عربی

- تایوان در سال ۲۰۱۳ پس از آن که سه موردسرنواریمبتلا یه هاری در آن یافت شد از فهرست خارج شد.

- اروپااتریش، بلژیک، قبرس، جمهوری چک، دانمارک، فنلاند، جبل الطارق، یونان، ایسلند، ایرلند، جزیره من، لوکزامبورگ، هلند، نروژ، پرتغال، اسپانیا (به جز سئوتا و ملیلیه)، سوئد، سوئیس، و انگلستان

- اقیانوسیهاسترالیا، جزایر کوک، فیجی، پلینزی فرانسه، گوام، هاوایی، کیریباتی، میکرونزی، کالدونیای جدید، نیوزیلند، جزایر شمالی ماریانا، پالائو، پاپوآ گینه نو، ساموآ، و وانواتو

وعده ما هر جمعه راس ساعت هفت صبح ضلع جنوبی پل آذر مقابل فرهنگسرای فرشچیان. برای شرکت در برنامه‌های رکابزنی تفریحی انجمن نیازی نیست که یک دوچرخه‌سوار حرفه‌ای باشید، کافیست تا در موعد مقرر با دوچرخه در محل حضور پیدا کنید. منتظر دیدار شما در جمعه این هفته هستیم.

آخرين جمعه هر ماه صرف صبحانه در كنار همركابان